Lễ hội Tràng An được khai mạc tại trung tâm bến thuyền Tràng An với sự tham gia của chính quyền địa phương, người dân và du khách. Tiếp theo đoàn rước và du khách sẽ đi thuyền qua các di tích: đền Trình thờ 2 vị tướng nhà Đinh, hành cung Vũ Lâm, đền Cao Sơn và kết thúc tại đền suối Tiên.

Phần lễ với nhiều nghi thức truyền thống được diễn ra trên sông như: rước nước, rước kiệu và rồng để tỏ lòng tri ân các bậc tiền nhân có công giữ yên bờ cõi, bảo vệ giang sơn.[2] Các đoàn rước đi thành đoàn trên những chiếc thuyền, khởi đầu từ bến thuyền Tràng An đoàn đi dọc theo dòng sông Sào Khê rước nước qua hành cung Vũ Lâm, đền Cao Sơn vào đền Suối Tiên và thực hiện các lễ tế tại đây.[3]

Lễ hội Tràng An trải qua hành trình trên sông nước qua các hang động hàng nghìn năm kiến tạo địa chất như: Hang Mây dài hơn 1 km, hang Vạng, hang Đại La, hang Vân và các điểm di tích lịch sử đền Trình, đền suối Tiên, phim trường Kong: Skull Island, hành cung Vũ Lâm.[4] Phần hội là biểu diễn các tiết mục văn nghệ đặc sắc, các trò chơi dân gian ở hai bên dòng sông trong suốt hành trình rước.

Khai mạc lễ hội Tràng An thường có màn sân khấu hóa tái hiện lại những hoạt động và sinh hoạt thường nhật của những con người đã làm nên lịch sử của dân tộc Việt Nam tại kinh đô Hoa Lư xưa. Theo dòng chảy của dòng sông Sào Khê đưa du khách vào vùng lõi quần thể danh thắng Tràng An, một số những hoạt động của quân và dân thời nhà nước Đại Cồ Việt sẽ được tái hiện lại thông qua nhân vật chính của lịch sử dân tộc là cuộc đời của vua Đinh Tiên Hoàng.[5]

Các hoạt động văn hóa nghệ thuật được trình diễn tại các sân khấu dựng ven sông, hồ thuộc các tuyến đường thủy trong khu danh thắng Tràng An.